Día de los Muertos, lễ hội người chết độc đáo ở Mexico

 

Di sản văn hóa UNESCO

Năm 2008, UNESCO đã nhận ra tầm quan trọng của Lễ hội người chết ở Mexico. Đồng thời chính thức ghi nhận lễ hội này vào danh sách di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại. Đây là một hành động chứng nhận nét văn hóa – truyền thống truyền từ đời này sang đời khác của lễ hội.

Tổ chức cầu nguyện ở nghĩa trang

Một nghi thức không thể thiếu trong dịp này chính là cầu nguyện ở nghĩa trang. Khi đó các gia đình sẽ hợp thành một cộng đồng thay vì quây quần ở nhà và ra nghĩa trang để cầu nguyện. Ở một số nơi họ còn đi cả thuyền ra ngoài đảo để cầu nguyện cho các nghĩa trang ở trên đảo đó. Tuy không phải gia đình nào cũng có thói quen đến chăm sóc mộ vào ngày này, nhưng phong tục tốt đẹp ấy vẫn còn được phần lớn người dân gìn giữ. Các thành viên trong gia đình sẽ cùng nhau dọn sạch sẽ phần mộ, cắm hoa đẹp. Nhiều nhà còn làm bàn thờ ngay tại đây trong không khí thật ấm cúng.

Hình nộm Calacas

Những hình nộm Calacas sặc sỡ chính là một điểm thu hút du khách của lễ hội người chết Mexico. Chúng là các bộ xương được mặc quần áo và trang điểm đầy màu sắc. Nếu đến đây đúng dịp Día de los Muertos được tổ chức, bạn sẽ thấy hình nộm xuất hiện khắp đất nước. Chúng có rất nhiều kiểu dáng sinh động hấp dẫn trong trang phục truyền thống, với những điệu bộ phong phú và sinh động.

Lễ hội có lịch sử lâu đời

Lễ hội người chết Mexico có lịch sử hình thành từ mấy ngàn năm trước đây. Theo văn hóa bản địa, cái chết chẳng qua chỉ là một giai đoạn trong vòng tuần hoàn của cuộc đời. Người chết không chết hẳn mà họ vẫn sống trong kí ức của những người thân, những người từng biết đến họ. Chọn ngày tổ chức lễ hội cho người chết là chọn ngày cho họ tạm thời trở về với cuộc sống hiện tại, được ấn định vào 1 và 2 tháng 11 – gần trùng với ngày lễ Halloween trên thế giới. Lúc này cũng vào thời gian thu hoạch ngô của mùa thu.

Kể chuyện về người đã khuất

Khoảng thời gian diễn ra lễ hội cũng là túc để tất cả mọi thành viên trong gia đình ngồi quây quần bên nhau, cùng nhau ôn lại những kỉ niệm về người đã khuất. Không nhắc đến chuyện đau buồn, họ dành thời gian để kể những câu chuyện hài hước dí dỏm. Bởi người ta tin rằng người chết chỉ muốn được nhớ về trong niềm vui chứ không phải những điều đau buồn. Hơn nữa, khi người còn sống vẫn nhắc về họ thì người đã khuất chưa bao giờ biến mất khỏi thế giới.

Bánh mì của người chết

Đây là món ăn chính truyền thống trong lễ hội người chết ở Mexico. Bánh mì của người chết có hình dạng tròn, được làm từ bột ngô trộn với gia vị là cacao hoặc trái cây tùy vào khẩu vị của mỗi gia đình. Sau đó bánh sẽ được phủ lên một lớp đường và trang trí kèm theo hình khúc xương nổi lên trên cùng hộp sọ ở giữa.

Hộp sọ bằng đường và socola

Hộp sọ bằng đường và socola với đủ hình dáng, màu sắc khác nhau chính là một sản phẩm đặc trưng trong dịp lễ hội này. Nó được sáng tạo bởi các nhà truyền giáo người Ý vào thế kỉ 17. Nhiều gia đình tự làm hộp sọ thay vì mua, họ khắc tên người đã khuất lên trên đó rồi đặt lên bàn thờ. Phiên bản gốc của hộp sọ làm bằng đường nhưng ngày nay người ta biến tấu thành socola hoặc bánh quy.

Hóa trang và diễu hành

Trong khuôn khổ lễ hội người chết Mexico, mọi người sẽ xuống đường và hóa trang diễu hành suốt ngày đêm tại những địa điểm lớn trong thành phố. Họ mặc, trang điểm thành nhiều hình thù kì dị như những bộ xương di động, phù thủy, thậm chí có người hóm hỉnh còn phá cách thêm ở phần trang phục khiến lễ hội trở nên nhiều màu sắc hơn. Nhiều người còn sử dụng vỏ sò tạo ra tiếng ồn để đánh thức người chết dậy cùng chung vui.

Bàn thờ được bày biện cầu kỳ

Ảnh: Joshua Y. Chiang Bàn thờ là thứ không thể thiếu trong lễ hội người chết ở Mexico. Đây được coi là nơi các linh hồn sẽ trở về với gia đình. Bàn thờ được trang trí với hai gam màu là cam và tím, được xếp đầy hoa quả và nến. Hoa được sử dụng chính là cúc vạn thọ, với từng cánh hoa cúc sẽ được rải từ bàn thờ đến ngôi mộ để dẫn lối cho linh hồn trở về. Ngoài ra trên bàn thờ còn chuẩn bị pulque - một loại nước lên men ngọt và atole – loại thức uống làm từ bột ngô, vani và socola để người chết trở về không bị khát sau một chuyến đi dài. Di ảnh của người đã mất được đặt trang trọng cùng với vật dụng cá nhân và đồ chơi nếu là trẻ con.

Tổng hợp.