Ẩm thực Cà Mau đậm đà khó quên

 

Món ăn đậm chất Tây Nam Bộ

Khi mẻ cá đã phơi tới nắng. Con cá kèo khô chắc được người dân đem đóng gói hút chân không để quản quan trong khoảng thời gian dài. Những du khách đến với miền Tây Nam bộ thường mua cá kèo khô về làm quà cho người thân hoặc cũng để dùng. Từ con cá kèo khô, chúng ta có thể chế biến thành món nhậu ngon đó chính là chiên giòn hoặc nướng con cá kèo khô trên than hồng, cá sẽ chín vàng thơm. Nước chấm cá kèo khô thường là mắm me ăn kèm với rau răm sẽ cực ngon và thơm.

7. Tôm lụi khô

Còn ở miệt Cà Mau, nhiều nơi giữ cách làm truyền thống vẫn làm dây lụi tôm từ cờ bắp của lá dừa nước quê nhà. Trước khi lột, chọn tôm kích cỡ đồng đều cho vào thau ngâm nước 10 phút để vỏ tôm mềm, dễ lột tách vỏ không dính thịt và chỉ lột vỏ sạch phần đầu, phần vỏ, đuôi tôm chừa lại cho đẹp khi tôm đã khô. Sau đó, cuộn tròn con tôm lại để phần đuôi tôm còn dính chót vỏ lên phía trên, rồi dùng cọng lạt được vót nhọn, xỏ xiên qua giữa thân con tôm treo ngược, cách đều nhau độ 2 phân, mỗi lụi tùy theo nhu cầu sử dụng nhiều, ít cho 1 lần ăn, mà lụi từ 5 đến 10 con tôm. Hai lụi tôm cột thành 1 xâu. Trước khi phơi trên giàn, người dân có kinh nghiệm thì nhúng xâu tôm qua nước tro lóng trong rồi đem đi phơi ngay. Việc nhúng qua nước tro sẽ làm cho thịt tôm trong lại khi đã qua phơi nắng và làm cho tôm ngọt thịt hơn so với tôm lụi không qua muối. Làm tôm lụi phải chọn nắng tốt, tôm phơi mau khô, để được lâu ngày tôm không sẫm màu, meo mốc. Cứ 30 phút là trở bề tôm một lần, giúp cho tôm khô đều, ngả màu đỏ gạch là tôm phơi đặng nắng, mùi tôm rất thơm khi chưa nướng. Để bảo quản tôm được lâu, giữ chất lượng, việc đóng gói bao bì cần rút hết không khí trong túi ni-lông là cần thiết, vừa giữ cho màu sắc con tôm đỏ vừa giữ thịt tôm ngọt khi nướng ăn. Bữa ăn mang phong cách đặc chất Nam Bộ là ngồi xếp bằng trên chiếc chiếu bông, trải rộng bên đầu hè nhà, có chút gió thoang thoảng mang hương thơm của bông khế, bông xoài hòa quyện với mùi thơm của con cua, nướng tôm lụi vừa chín tới, được đưa vào miệng, chạm vào lưỡi cái vị ngọt thanh tao nguyên chất của hương đồng, gió biển – khó có bữa ăn nào thú vị bằng món tôm lụi nướng ở miệt Cà Mau.

6. Cá lóc hấp hèm

Con cá “trơn” này sẽ khiến món ăn không chỉ mang tính tự nhiên như thời khẩn hoang mà còn làm tăng thêm hương vị độc đáo, đặc trưng của nó. cũng phải là con cá lóc “y thinh” như khi mới bắt từ sông, ruộng lên, còn sống nhăn. Hèm là bã rượu sau khi cất. Đừng coi nó là phế phẩm, vì đó là món có giá trị dinh dưỡng cao, người ta thường đặt lò rượu lấy hèm nuôi heo chóng lớn đó sao. Ở đây, ta chỉ lấy loại hèm nếp. Làm món này rất đơn giản. Cá, ngó sen và hành gốc cùng hèm cho vô nồi, nấu sôi. Cá chín, gắp ra dĩa, vẽ cá dài theo xương sống tới đuôi, là có thể thưởng thức. Nên ăn kèm với xà lách, rau thơm, khế xanh, chuối chát, bún và bánh tráng. Trải tất cả những phụ phẩm có trên bàn và thịt cá lóc lên miếng bánh tráng, cuốn gọn, chấm chén hèm pha muối ớt để nghe hương vị chua thanh của hèm, vị ngọt của thịt cá, của ngó sen cùng mùi thơm của hành gốc, của rau, trái toả lan trong miệng. Chiêu ngụm rượu đế “chánh hẩu”, cứ thế là mải mê ăn hoài. Cũng như nhiều món làm từ cá lóc khác, cá lóc trong món hấp hèm ngon nhất là phần thịt ức của cá và bộ đầu lòng cá. Thịt ức cá dai ngọt pha vị đắng mật cá lan thấm. Còn lòng cá dai giòn, sừn sựt, chân răng “êm ả” với chút mỡ ngon lành phủ tạng cá ứa ra. Thường đây là “khúc mức” chỉ có những bậc trưởng thượng trong bàn mới có quyền thưởng thức. Ở Cà Mau, mùa rộ cá lóc đồng, người ta hấp cá trong nồi hèm. Cá chín, nứt cả da, bày phần thịt trắng hếu thoang thoảng vị chua dịu của hèm. Cùng một mớ rau đắng đất ăn kèm, món ngon số một này sẽ khiến bụng dạ người sành ăn thoả mãn.

1. Khô cá kèo

Để chuẩn bị làm khô cá kèo, người dân phải chuẩn bị nhiều công đoạn và áp dụng nhiều kinh nghiệm để được những mẻ cá chất lượng nhất. Con cá kèo tươi sống khi bắt lên được sơ chế sạch sẽ nhớt trên thân, sau đó rửa sạch và để khô giáo nước. Đây là công đoạn quan trọng trước khi làm khô cá. Công đoạn này cũng sẽ làm cho con cá bị chết đi để khi sắp lên phên cá không nhảy. Thông thường, làm khô cá kèo cần thời tiết thuận lợi đó là nắng giòn và to. Chỉ có điều kiện như vậy mới làm cho con cá kèo khô nhanh mà không bị mốc hay hỏng. Cá kèo sau khi giáo nước được đem xếp lên phên thật ngay ngắn rồi đem phơi 2 năng đầu tiên, dưới nắng to con cá kèo nhanh chóng bị ngót lại, người dân dùng bình phun sương và phun rượu trắng lên đó để cá không ra dầu và tránh ẩm mốc. Họ tiếp tục phơi thêm 1 – 2 nắng nữa cá sẽ đạt đến chất lượng có thể bảo quản.

3. Sản vật từ ong

Mật ong, mắm ong, nhộng ong xào, nhộng ong nấu cháo, nhộng ong kho khô, hay xúc bánh tráng là vô số các món ăn hấp dẫn từ ong rừng U Minh Hạ. Làm món mắm ong, đặc sản rừng U Minh không quá khó, cái khó chỉ là làm sao để lấy được ong non không bị giập và bị chảy sữa là được. Sau khi lấy được tổ ong về, người dân sẽ cho vào nồi nước sôi luộc sơ để ong non chui ra khỏi sáp ong, sau đó vớt nhộng ong ra rồi lại luộc một lần nữa để hết hẳn sáp ong và cho ong chín. Công đoạn tiếp theo là vớt ong ra để ráo thật ráo nước. Có hai cách để làm món mắm ong, đặc sản rừng U Minh. Đầu tiên là cho ong vào hũ cùng một ít muối và đậy nắp lại đem ra phơi nắng vài hôm. Khi thấy ong và muối ngấm đều, đổ ong ra trộn đều cùng thính cho có mùi thơm và cho vào hũ lại. Gài chặt phía trên bằng những cọng dừa tươi, đậy nắp kín và đem ra nắng phơi khoảng một tuần. Khi thấy ong ngả màu vàng nhạt là đã ăn được.

Gỏi nhộng ong

Món đặc sản rừng U Minh này có thể ăn kèm với các loại rau rừng cùng lá cóc, chuối chát, dưa leo… Vị mềm béo và thơm của ong, vị chua nhẹ của mắm và lá cóc, chát chát của chuối, giòn giòn của dưa leo… cùng mùi thơm đặc trưng của thính lan tỏa khiến bạn ăn hoài không chán. Nếu thích, bạn có thể chộn mắm ong với thịt ba chỉ luộc nước dừa thêm vài lát ớt sừng cùng ngò rí vậy là bữa ăn giữa bạt ngàn tràm U Minh đã trở nên thịnh soạn rồi. Ngoài ra, gỏi nhộng ong cũng là món ăn dân dã mà ngon khó cưỡng. Chế biến món này, người ta phi hành mỡ rồi cho nhộng ong đã làm sạch vào xào sơ với chút mắm, tiêu cho đậm đà. Rồi trộn chung với bắp chuối bào nhỏ ngâm giấm, lạc giã nhỏ, và các loại rau thơm miệt vườn trộn cùng nước mắm chua ngọt pha thật khéo.

5. Tôm tích

Ngoài cua, tôm tít cũng là một món hải sản dễ tìm ở Cà Mau mà dù hấp sơ hay nướng than hoặc rang muối đều để lại những dư vị của vùng sông nước trù phú, bình yên.

Cá lóc nướng trui

Cá khi vừa bắt dưới sông lên, rửa sạch, dùng que tre xuyên cá từ đầu đến đuôi rồi vùi cá vào đống rơm khô, châm lửa đốt hoặc cắm que xuống đất lấy rơm phủ lên và đốt lửa cho đến khi tro tàn. Cá lóc nướng trui thì phải dùng rơm ở miệt đồn bằng sông Cửu Long đốt mới dậy lên mùi hấp dẫn. Xem lẫn mùi cá chín là mùi thơm của rơm rạ ruộng đồng. Bởi vậy có nhiều người nói món ăn này là món mang đậm “hương đồng cỏ nội”.

2. Ba khía

Ba khía Cà Mau đặc biệt là ba khía vùng Rạch Gốc là món đặc sản vừa lạ vừa ngon nổi tiếng từ xưa đến nay. Chỉ có ở vùng này, ba khía mới thật sự ngon và hấp dẫn. Ba khía Rạch Gốc ăn quả mắm đen rụng xuống nên có gạch son, thịt thơm và chắc hơn giống ba khía ở các nơi khác. Cách làm món ba khía cũng không quá cầu kỳ nhưng phải khéo léo một chút. Đầu tiên, ba khía rửa sạch, cho vào khạp hoặc vật dụng dùng để muối, rắc muối đều sao cho vừa với lượng ba khía chế biến để khi thấm ba khía không quá mặn cũng không quá nhạt. Ngoài ra, người dân Cà Mau còn chế biến ba khía bằng cách luộc sả và ăn cùng với nước chấm. Loại nước chấm ăn ba khía luộc sả được làm như sau: sả băm nhuyễn, trộn chung với cơm mẻ, cho chút ớt vào tạo vị cay, nêm thêm gia vị cho vừa ăn. Với bát nước chấm đậm hương vị Cà Mau, người thưởng thức sẽ cảm nhận được vị ngọt của thịt ba khía, hương thơm của sả và ớt cay, chút chua nồng của cơm mẻ.

4. Cua

Cua Cà Mau chế biến được vô cùng nhiều món ngon và bổ dưỡng. Hấp muối hột, ăn lẩu hay rang me, nướng mọi, lùi tro, cua Cà Mau đều cho vị ngon, ngọt đậm đà khó cưỡng. Đi về giữa rừng và nước Cà Mau, ngồi nhâm nhi một ly rượu vừa thưởng thức miếng thịt cua ngọt lịm, chắc nịch là thú vui mê hoặc bao du khách về đây.

Theo Wanderlust Tips